In Nederland heeft 50% van de volwassenen overgewicht en nog eens 14% obesitas volgens cijfers van het CBS. Het is niet gek dat de overheid een poging doet om het ons zo makkelijk mogelijk te maken om gezonder te eten, want zoals een bekende quote uit de fitnesswereld luidt ‘abs are made in the kitchen’.
Iedereen heeft wel eens van de Schijf van vijf gehoord, maar tijdens jouw rondje in de supermarkt ben je daar lang niet altijd mee bezig. Daarom werden keurmerken als ‘Bewuste keuze’ en ‘Gezondere keuze’ geïntroduceerd in de Nederlandse supermarkten. Sinds kort zien we overal het internationale keurmerk de Nutri-Score verschijnen.
Het is al jaren mijn persoonlijke missie om mensen in mijn omgeving te leren wat in de basis een gezonde voeding is. Naar mijn waarheid. Dat je niet elke dag vlees moet eten omdat je lichaam dat langzaam verteert, dat 400 gram groente eten per dag heel goed haalbaar is en dat vetten goed zijn voor de hormoonhuishouding van de vrouw én de man. Ik weet ook al jaren dat mensen het allemaal veel te veel gedoe vinden om daarover na te denken. Zeker wanneer men geen zin heeft om zich in voeding te verdiepen en in de supermarkt gewoon snel een keuze wil maken over wat ze vanavond gaan eten.
Een keurmerk waarbij je tijdens het aankoopmoment in één oogopslag ziet wat gezond en ongezond is lijkt dus ideaal, maar is dat haalbaar? De tweet van @WdeGelder geeft een antwoord.
Mocht je er nog niet van op de hoogte zijn; de Nutri-Score is door wetenschappers ontwikkeld in opdracht van de Franse overheid en vertelt ons hoe een product scoort ten opzichte van vergelijkbare producten. Oftewel pizza’s worden vergeleken met pizza’s. Met trots plaatst Dr. Oetker Nutri-Score B op de verpakking, zonder actief te communiceren wat dit nu eigenlijk inhoudt. Waar ligt deze verantwoordelijkheid eigenlijk? Bij de producent die de Nutri-Score van de overheid inzet of bij de overheid die het middel de Nutri-Score aanbiedt of in de toekomst zelfs verplicht?
Onderzoeksbureau Motivaction deed consumentenonderzoek naar drie verschillende keurmerken waarbij Nutri-Score consumenten het beste hielp om gezondere keuzes te maken. Een Duits onderzoeksbureau kwam op hetzelfde resultaat uit. Supermarkten en voedselproducenten zijn enthousiast over het systeem dat producten pluspunten geeft voor de aanwezigheid van eiwitten, vezels, fruit, groente, peulvruchten en noten en minpunten toekent op basis van calorieën, suikers, vet en zout.
Dat producenten, retailers en zeker ook hun marketeers blij zijn met deze Nutri-Score snap ik maar al te goed. Het is een middel om jouw product met de concurrent te vergelijken om er vervolgens voor te zorgen dat jouw product beter scoort dan die van de concurrent. Dat verkoopt en dat is precies wat een merk in deze sector bestaansrecht geeft.
Het RIVM, Voedingscentrum en voedingsdeskundigen hebben op- en aanmerkingen op het systeem. Bij de berekening van de Nutri-Score wordt namelijk niet gekeken naar smaakstoffen, verse vitamines en additieven als conserveringsmiddelen en kleurstoffen. Ook consumenten zijn nog niet overtuigd van het keurmerk zo blijkt uit onderzoek van Radar. Zo schrijft Radar over de keuze tussen een pakje gerookte zalm en een pakje vissticks het volgende:
“De gemiddelde consument gaat ervan uit dat gerookte zalm gezonder is. Terwijl vissticks volgens Nutri-Score een label B krijgt en zalm een label D. Bij de berekening wordt namelijk geen rekening gehouden met onverzadigde of verzadigde vetten. Terwijl door de Gezondheidsraad geadviseerd wordt om één keer per week vette vis te eten.”
En dat is volgens mij precies waar het gevaar schuilt. Een product als een drinkyoghurt met 0% vet mag namelijk Nutri-Score A claimen. Terwijl er veel gezondere opties zijn om bij het ontbijt te drinken. Dat een pizza minder gezond is dan een zak wokgroente weten we allemaal. Dus dat op een pizza Nutri-Score B staat en op een zak wokgroente A, vindt iedereen vreemd. Maar als jouw kennis over voeding minimaal is, zou je blind kunnen varen op de Nutri-Score A op die heerlijke gezoete drinkyoghurt. De consument wordt simpelweg onvoldoende geïnformeerd over de manier van interpreteren van het keurmerk.
Samengevat kunnen we stellen dat met de Nutri-Score de waarheid nog niet gevonden is. Wellicht heeft het ervoor gezorgd dat producenten hun best doen om een goede Nutri-Score te krijgen door hun producten minder ongezond te maken. Echter ben ik ervan overtuigd dat een keurmerk nooit de verandering teweeg gaat brengen die nodig is om de consument écht gezonde keuzes te laten maken.
De Nutri-Score is misschien een begin voor nu, maar als je het mij vraagt gaat een ‘quick-fix’ in de vorm van een keurmerk ons niet helpen om de abnormale en ongezonde levensstijl die we ons hebben aangeleerd te veranderen. De consument moet worden geïnformeerd, gefaciliteerd en gemotiveerd om gezonde keuzes te maken en dat is precies wat ik voor mijn omgeving probeer te doen. Want liefde gaat door de maag, ook de liefde voor jezelf.
Geschreven door Simone de Jong
Meer lezen hierover; Voedselkeuzelogo’s onder de loep door Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu